Štěpán Zavřel (1932–1999) był czeskim ilustratorem, malarzem, filmowcem, twórcą książek dla dzieci. Był artystą, który w znacznym stopniu zasłużył się dla literatury dziecięcej. Prezentował swoje prace w wielu muzeach i galeriach na całym świecie. Podróże w jego biografii stanowiły ważny aspekt, jednakże sztuka była przystankiem, do którego zawsze wracał.

W 1983 roku zainicjował powstanie Międzynarodowej Wystawy Ilustracji Książki Dziecięcej, która jest obecnie znana jako Le Immagini della Fantasia. W 1988 roku stworzył Międzynarodową Szkołę Ilustracji, która działa do dziś. Jej wykładowcami są znani twórcy literatury dziecięcej, wśród nich między innymi polscy ilustratorzy: Joanna Concejo i Józef Wilkoń. Jego twórczość zachwyca nie tylko ponadczasowością, ale również zawartym w niej przesłaniem. Artysta w swoich pracach skupia uwagę odbiorcy na idei humanizmu, czyli szacunku dla innych kultur, poszanowania praw dziecka oraz docenienia otaczającej nas natury.

Wystawa ilustracji Štěpána Zavřela jest możliwa dzięki projektowi Ja, Europejczyk i programowi Unii Europejskiej – Kreatywna Europa, z której jest współfinansowana. (Informacje o autorze pochodzą z opisu wydawcy)

Do wystawy przeczytałam:

• Štěpán Zavřel Ostatnie drzewo. Tłumaczenie: Monika Motkowicz

Jest to jedna z moich ulubionych książek Štěpána Zavřela. Znajdziecie tutaj wątek ekologiczny i jednocześnie przestrogę przed wycinaniem drzew. Autor zarówno za pomocą tekstu, jak i poprzez piękne ilustracje pokazuje swoim odbiorcom, jak wielką wartość mają przyroda oraz mądrość przodków. 

• Mafra Gagliardi Złodziej kolorów. Ilustracje: Štěpán Zavřel. Tłumaczenie: Natalia Mętrak-Ruda

Jest to niezwykle bliska dzieciom historia pełna kolorów. Tytułowy złodziej kolorów odziera świat z jego barw. Przed szarością i nijakością uratować mogą bohaterów książki tylko dzieci i ich szczery śmiech.

• Mafra Gagliardi Dziadek Tomek. Ilustracje: Štěpán Zavřel. Tłumaczenie: Ewa Nicewicz

Dziadek Tomek jest pokrzepiającą historią, w której pokazano problem starości i stosunku młodych ludzi do seniorów. W literackim świecie postanowiono zrealizować pomysł segregacji społecznej i zamknięcia dziadków w specjalnie przeznaczonych dla nich przestrzeniach. Miały być to krainy szczęśliwości, ale dobrze wiemy, że bez łączności pokoleń i w przypadku przymusowego rozdzielania rodzin, nie może być mowy o szczęściu. Mafra Gagliardi i Štěpán Zavřel przypominają, jak ważni są seniorzy zwłaszcza w życiu ich wnuków.

• Štěpán Zavřel Odnalezione słońce. Tłumaczenie: Natalia Mętrak-Ruda

To jest kolejna historia, w której przestrzega się odbiorców przed zbyt natarczywym ingerowaniem człowieka w przyrodę, przed zabudowywaniem kolejnych przestrzeni ziemi. Odnalezione słońce jest opowieścią o ludziach, którzy sprawili, że przestało docierać do nich światło słoneczne. I znów świat przed zagładą uratowały dzieci!

• Mafra Gagliardi Sen o Wenecji. Ilustracje: Štěpán Zavřel. Tłumaczenie: Monika Motkowicz

Tym razem autorzy książki zaprosili jej odbiorców do świata dziecięcej wyobraźni, a raczej dziecięcego snu. To jest piękna historia, która pokazuje, jak ważne jest to, co dorośli mówią do dzieci, jak im objaśniają świat i jak dzieci poszukują sposobu na jego ratowanie.

Każda z tych książek i każda ilustracja są niezwykłe. Przenoszą nas w światy, które znaleźć można tylko w wyobraźni najmłodszych, ale też w nieskończonej wyobraźni ilustratora. Każdy z tych aktów twórczych uczy nas czegoś nowego, pokazuje prawdy uniwersalne i przestrzega przed niszczeniem tego, co najcenniejsze. Štěpán Zavřel przypomina najważniejsze wartości i pokazuje, czym jest prawdziwe człowieczeństwo. To są ważne przekazy dla czasów współczesnych!

Do grodziskiej biblioteki wystawa przyjechała z wydawnictwa Tatarak.