GÓRA

Wojny dorosłych – historie dzieci. Bezsenność Jutki

Bezsenność JutkiDla wszystkich wielbicieli książek, w których podejmuje się problematykę wojenną, ale w taki sposób, by teksty te były zrozumiałe dla dzieci, wydawnictwo Literatura przygotowało „Bezsenność Jutki” Doroty Combrzyńskiej-Nogali z przejmującymi ilustracjami Joanny Rusinek. Wielokrotnie przyznawałam już jak bardzo te „wojenne” książki Literatury mi się podobają. Niewiele jest na polskim rynku wydawniczym pozycji dziecięcych, które z takim wyczuciem i delikatnością potrafią opowiadać o problemach ważnych i trudnych.

Dzieciom o wojnie opowiadać nie jest łatwo. Jeśli bowiem pragnie się o niej mówić, trzeba znaleźć taki sposób jej przedstawiania, by nie przerażać. Nie chodzi o to, by dzieci przestraszyć. Autorzy tekstów, o których piszę, potrafią wniknąć do dziecięcych główek i serc, by wydobyć z nich właściwą tylko dla nich wrażliwość i sposób patrzenia na otaczającą ich rzeczywistość. Poznanie tej specyfiki odczuwania i postrzegania, pozwala na stworzenie takiego tekstu, który wprowadza małych czytelników w świat groźny i nieprzyjazny dla człowieka, ale ważny, bo stanowiący element naszej historii. Sądzę, że „Bezsenność Jutki” oraz inne teksty o wojnie, które wydane zostały przez wydawnictwo Literatura, uczą dzieci empatii, otwierania się na drugiego człowieka, niezależnie od tego w jakich czasach i warunkach przychodzi mu żyć.

„Bezsenność Jutki” to książka, która powstała w ramach serii „Wojny dorosłych – historie dzieci” w siedemdziesiątą rocznicę „szpery” w łódzkim getcie. W 1940 roku w Łodzi, mieście bardzo mi bliskim, stworzona została dzielnica żydowska, w której ludność żydowska została oddzielona od pozostałej części społeczeństwa. Jednym z najbardziej tragicznych wydarzeń istnienia getta była „wielka szpera”, kiedy to Niemcy zabierali dzieci i starców, a więc osoby niezdolne do pracy, i wywozili ich do obozu w Chełmnie nad Nerem, gdzie wszyscy zginęli. Dramatyczne losy łódzkich Żydów nie wydają się być dobrym tematem na książkę dziecięcą. Jednak „Bezsenność Jutki” dowodzi, że to, co dorosłych przeraża, w opowieści dla dzieci staje się piękną, wzruszającą historią o marzeniach i pragnieniu normalnego życia w czasach, w których normalne życie staje się trudną do pojęcia fikcją.

Dorota Combrzyńska-Nogala doskonale przedstawiła dziecięcy sposób patrzenia na wojnę. Mali bohaterowie książki bardzo dobrze radzą sobie w rzeczywistości, w której przyszło im żyć. Nie stracili przy tym nic ze swej dziecięcej wrażliwości i naiwności. Bawią się, nie chcą się uczyć, chcą mieć zawsze pełne brzuszki i nieustannie zadają pytania. Ale kiedy pojawia się zagrożenie i ludzkie cierpienie, szybko orientują się, że trzeba pomagać, dzielić się, reagować na zagrożenie po „dorosłemu”, z pełną odpowiedzialnością za siebie i najbliższych. Uczucia dzieci, ich świat marzeń, ale też otaczająca ich, niebezpieczna rzeczywistość doskonale oddane zostały również w ilustracjach Joanny Rusinek. „Bezsenność Jutki” staje się zatem kolejną mądrą i pięknie wydaną książką, która powinna być znana każdemu dziecku.

Sądzę, że rodzice powinni zbliżać dzieci do tak ważnej problematyki, jaką bez wątpienia jest tematyka wojenna. Książki wydawnictwa Literatura stają się jednymi z najlepszych narzędzi, które wprowadzają dzieci w trudną rzeczywistość historyczną naszego kraju. Doskonale sprawdzają się w codziennych, domowych rozmowach, ale też w szkole. Te książki dzieci nie przerażają. Kiedy czytałam mojej córce „Bezsenność Jutki”, skupiałyśmy się przede wszystkim na uczuciach, przeżyciach dziecięcych bohaterów. Od pytania „Dlaczego Jutka się złości?”, rozpoczęłyśmy rozmowę na temat wojny i sytuacji łódzkich Żydów. A dodać muszę, że ta rozmowa o wojnie nie była naszą pierwszą. Pojawiały się już podobne w czasie czytania innych „wojennych” książek Literatury. Zauważyłam również, że wspólna lektura takich tekstów jest wspaniałym przeżyciem, które łączy w sposób szczególny rodzica i dziecko.

Dorota Combrzyńska-Nogala, Bezsenność Jutki, Literatura, Łódź 2012. Ilustracje: Joanna Rusinek. ISBN 978-83-7672-151-4. 84 strony.

Czytam To!:

0

dziennikarka, promotorka literatury, specjalistka ds. promocji i informacji w Bibliotece Publicznej Gminy Grodzisk Mazowiecki. Absolwentka filologii polskiej o specjalizacji edukacja medialna. Członkini zarządu Polskiej Sekcji IBBY. Pracuje z młodzieżą, pisze i realizuje projekty na potrzeby instytucji kultury. Organizuje spotkania czytelnicze dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzi spotkania autorskie i audycję o książkach w grodziskim radiu Bogoria. Jest twórczynią serwisu o literaturze Czytam to!

Napisz komentarz