GÓRA

Pisarki

Sylvia Plath, Virginia Woolf i Ivana Trump po śmierci znalazły się w jednym miejscu, w zaświatach, gdzieś pomiędzy niebiem i piekłem. Te trzy kobiety, reprezentujące różne czasy, światopoglądy i sposoby patrzenia na życie, połączyło jedno - pisanie. Radka Denemarková stworzyła dramat, który bawi, wzrusza, ale także pokazuje, czym stała się literatura i jak bardzo zmieniła się rola pisarza. I to nie wszystkie istotne problemy, które podejmuje się w Wadach snu.

Wady snu stają się więc dyskusją na temat roli kobiet w społeczeństwie, ich prawa do wolności i niezależności, zwłaszcza, kiedy są artystkami. Każda z bohaterek książki Denemarkovej reprezentuje inne spojrzenie na pisanie. Sylvia Plath oddała się niemal w pełni rodzinie, odkładając swoją twórczość na wolne chwile między praniem i pieczeniem ciast. Virginia Woolf zupełnie poświęciła się roli pisarki. Jej podporządkowała swoje życie. Obie nie były szczęśliwe, obie popełniły samobójstwo. Co pokazuje, jak trudno było i chyba nadal jest – pogodzić w codziennym życiu bycie matką, żoną i artystką. Jak wielkiego wysiłku trzeba, żeby sprostać stereotypom i krzywdzącym uprzedzeniom. Bo dziś nawet niewielu potrafi zrozumieć kobietę, która nie decyduje się na założenie rodziny, żeby w pełni oddać się swojej pracy. Podobnie, trudno jest spełnić się artystycznie i zyskać wolność twórczą, kiedy zostajemy obłożone obowiązkami domowymi, w tym opieką nad dziećmi. 

Sylvia Plath i Virginia Woolf po śmierci zostały umieszczone w jednym miejscu, w międzyprzestrzeni, gdzieś pomiędzy światem żywych i umarłych. Żeby stamtąd się wydostać, muszą udowodnić, że ich życie cokolwiek znaczyło. Ich zadaniem jest zużyć wszystko, co napisały. Z kolejnych kartek papieru, stron swoich książek, gotują zupy i pieką ciasta. W tej surrealistycznej przestrzeni, w prowadzonej dyskusji, udowadniają, której życie było bardziej wartościowe. Ale silniej chyba starają się przekonać siebie same, że ich istnienie, twórczość mają jakąkolwiek wartość. I te rozmowy są bardzo ciekawe, czasami wzruszające i naprawdę zmuszające do zastanowienia nad własnym życiem.

Do tego samego miejsca trafia Ivana Trump. Była żona Donalda Trumpa, autorka wielu bestsellerów, które pisał jej ktoś inny, na zamówienie i za pieniądze. To bogata celebrytka, dla której właściwie nie ma rzeczy niemożliwych, bo przecież dobrzy marketingowcy są w stanie uporać się z każdą przeciwnością losu. Ta postać uświadamia nam, jak bardzo zmieniło się tworzenie literatury i spełnianie potrzeb czytelniczych ludzi, znacznie też przekształcając te potrzeby.  Wady snu są połączeniem talentów do pisania i zdolności marketingowych twórców pop-kultury. Ta surrealistyczna opowieść zestawia ze sobą wzniosłe przeżycia autorów ze zwykłą codziennością, pisanie z myciem talerzy i pieczeniem mięsa. I zdaje się, że te powszednie potrzeby mocno dziś weszły do literatury. Odbiorcy coraz rzadziej wybierają dobrze napisane książki, potrzebują rozrywki i skandali. 

Historie opowiedziane w książkach nikogo nie obchodzą, liczy się tylko historia autora (135 s.). Każdej nocy bohaterki książki przeżywają swoją samobójczą śmierć na nowo. I choć czasem Virginia Woolf marzy o tym, żeby już się nie obudzić, żeby już nie wrócić i nie zastanawiać się nad swoim życiem, to nie następuje. Wszystkie muszą znów zmagać się ze swoją udręką. Ivana Trump nazywa nowe współlokatorki histerycznymi flądrami, które nie rozglądają się wokół siebie, jęczą i gadają sentymentalne dyrdymały. One zaś przekonują, że wydawanie książek to nie handel domokrążny. Kto ma rację? Wady snu śmieszą i wzruszają oraz intrygują odniesieniami do twórczości swoich bohaterek. I choć wszystko to jest naprawdę dobre i zabawne, wielu z nas, po przeczytaniu tej książki, pozostanie ze smutną refleksją nad tym, w jakim kierunku zmierza nasz świat, a literatura zwłaszcza. 

Szczegółowe informacje

Autor:Radka Denemarková
Tytuł:Wady snu. Trzydzieści mrugnięć Oka
Tytuł oryginalny:Spací vady. Třicet mrknutí Oka
Wydawnictwo:Książkowe Klimaty
Miejsce:Wrocław
Rok wydania:2019
Tłumaczenie:Olga Czernikow
ISBN:978-83-65595-27-0
Strony:246

Czytam To!:

5

dziennikarka, promotorka literatury, specjalistka ds. promocji i informacji w Bibliotece Publicznej Gminy Grodzisk Mazowiecki. Absolwentka filologii polskiej o specjalizacji edukacja medialna. Członkini zarządu Polskiej Sekcji IBBY. Pracuje z młodzieżą, pisze i realizuje projekty na potrzeby instytucji kultury. Organizuje spotkania czytelnicze dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzi spotkania autorskie i audycję o książkach w grodziskim radiu Bogoria. Jest twórczynią serwisu o literaturze Czytam to!

Napisz komentarz