Nadawanie znaczenia swojemu losowi

W każdych okolicznościach powinniśmy nadawać znaczenie i sens swojemu losowi, wychodzić mu naprzeciw, konfrontować się z nim. Nie łamać się pod ciężarem życia – mówi jeden z bohaterów reportażu Małgorzaty Rejmer. W świecie, w którym nieustannie depcze się godność ludzką, ciągle udowadnia się, jak człowiek mało znaczy, bardzo trudno jest znaleźć sens istnienia. Małgorzata Rejmer pisząc o albańskim komunizmie, nie pozostawia złudzeń. Nikt nie mógł być pewny swojego losu. Ludzi aresztowano niespodziewanie, torturowano ich, zamykano w więzieniach i zabijano za błahostkę. Tego, co działo się w czasie dyktatury Endera Hoxy nie da się porównać do komunizmu polskiego. Błoto słodsze niż miód to reportaż, który wstrząsa i przestrzega przed totalitaryzmami. 

Małgorzata Rejmer tym razem oddała głos swoim bohaterom. To oni tworzą tę poruszającą opowieść. Udaje jej się otworzyć ludzi, którzy nadal żyją w strachu i wciąż muszą radzić sobie z konsekwencjami przeżytej traumy. Błoto słodsze niż miód jest przestrogą przed dyktaturą, która w każdym człowieku w łatwy sposób wyzwoli najgorsze cechy. Błoto tak bardzo oblepia świat, że przywiera do każdej rzeczy. Ale Albańczycy nie poddali się. Nieustannie, mimo najtragiczniejszych losów, nadają znaczenie swojemu życiu. Odnajdują je w książkach, w innych ludziach, w otaczającej ich przyrodzie. Wielokrotnie powraca tutaj motyw ocalającej siły literatury, która pozwala zapomnieć o trudnym losie i przenosi do przestrzeni pozbawionych zła. 

Małgorzata Rejmer mówi, że w Albanii nastroje nadal są bardzo złe. Trudno wyzwolić się z traumy, kiedy zmiany następują tak wolno. Ale Błoto słodsze niż miód pozwala uwierzyć w sens ludzkiego życia na nowo. Pokazuje, że choć czyni się wiele, żeby zniszczyć i zniewolić człowieka, on jest w stanie podnieść się po największej traumie. Ten reportaż wstrząsa, ale też przynosi pocieszenie. Dla mnie ten pięknie napisany tekst – bo trzeba też docenić pisarkę za język, jakim się posługuje – jest opowieścią o ludzkiej sile. Dawno nie dowiedziałam się tak wiele o sobie samej. Dojrzewałem w więzieniu dzięki książkom i ludziom, którzy wiedzieli więcej ode mnie – tak mówi jeden z bohaterów i uświadamia czytelnikowi, gdzie szukać ocalenia.