GÓRA

Marek Hłasko i jego prawdy uniwersalne

HłaskoJuż w roku 1952 Marek Hłasko, pracując jeszcze jako kierowca, został korespondentem robotniczym w „Trybunie Ludu”. Nawiązał też wówczas współpracę ze Związkiem Literatów Polskich. Pisał i przekazywał swoje teksty do oceny. Jego literackim opiekunem był wówczas Igor Newerly, który zachęcał młodego pisarza do dalszej pracy. W maju 1953 roku ostatecznie zredagowane zostało dłuższe jego opowiadanie „Baza Sokołowska”. Miało się ono ukazać w tomie „Almanach Młodych”. Od kwietnia 1954 roku w „Sztandarze Młodych” tekst ten był publikowany w odcinkach i jest on uznawany za faktyczny debiut Marka Hłaski. Pierwszym tomem opowiadań był zaś wydany w roku 1956 – „Pierwszy krok w chmurach”.

Dziś wiemy, że to „Wilka” trzeba uznawać za debiut literacki pisarza. Został on złożony w wydawnictwie Iskry w roku 1953, jednak z powodu zawirowań politycznych, pojawiających się w naszym kraju, ta powieść Marka Hłaski została wydana dopiero w roku 2015. W tomie „Pierwszy krok w chmurach” znajduje się jego debiutanckie opowiadanie „Baza Sokołowska”. Wiele z innych, pojawiających się w nim tekstów, było też wcześniej publikowanych w prasie. Jeśli więc pragnie się przekonać, jak pisał młody Marek Hłasko, trzeba najpierw sięgnąć po ten zbiór. Na polskim rynku wydawniczym w roku 2014 pojawiła się wydana na nowo seria prozy pisarza. Będą po nią szczególnie chętnie sięgać czytelnicy po ukazaniu się „Wilka”, który sprawił, że teksty Hłaski cieszą się dziś wielką popularnością.

W tomie „Pierwszy krok w chmurach” Marek Hłasko przedstawia ludzi żyjących w czasach PRL-u. Zwykle są to mieszkańcy Warszawy, robotnicy, kierowcy i młodzież, która właśnie wchodzi w dorosłość. Pisarz ukazuje się czytelnikowi jako niezwykle wprawny obserwator życia społecznego, wychwytujący wszelkie absurdy i w zaskakujący czasem sposób puentujący dostrzeżone prawidłowości, jakimi rządzi się ludzka egzystencja. Teksty Hłaski zadziwiały mnie niejednokrotnie trafnością spostrzeżeń, zawartymi w nich uniwersalnymi prawdami i plastyką obrazowania, dzięki której nawet opowiadanie o kierowcach z „Bazy Sokołowskiej” staje się intrygującą opowieścią, podkreślającą wartość pracy, odwagi, przyjaźni i solidarności. Wiele też Hłasko pisze o miłości, ale nie jest to miłość romantyczna. Choć bohaterowie potrzebują takiego czystego, dającego nadzieję uczucia, które potrafiłoby ubarwić szarą codzienność smutnego życia, stają twarzą w twarz ze zdradami, oszustwami, brakiem szczerości. Jak w opowiadaniu „Pierwszy krok w chmurach”, nawet młodzieńcza, prawdziwa miłość zostaje odarta ze swojego piękna, kiedy bohaterowie pierwsze spotkanie kochanków zmieniają w ich najgorsze wspomnienie.

Proza Marka Hłaski przedstawia życie społeczeństwa polskiego po zakończeniu II wojny światowej. Ludzie egzystują w szarej, smutnej rzeczywistości, w której nie odnajdują nadziei na lepsze życie. Pełno jest więc alkoholików i samobójców, kobiet sypiających z wieloma mężczyznami, bezrobotnych i ciężko pracujących robotników. Wszystko to wprowadza czytelnika w pesymistyczny nastrój. Jednak gdzieś za kulisami pojawiają się wartości najwyższe – przyjaźń, miłość i solidarność. Dzięki nim opowiadania Hłaski przedstawiają prawdy uniwersalne, które i współczesnym czytelnikom każą zastanowić się nad tym, co w ich życiu jest najważniejsze.

Marek Hłasko, Pierwszy krok w chmurach, Agora S.A., Warszawa 2014. ISBN: 978-83-268-1360-3. 240 stron. Seria: Biblioteka Gazety Wyborczej.

Czytam To!:

0

promotorka literatury, specjalistka ds. promocji i informacji w Bibliotece Publicznej Gminy Grodzisk Mazowiecki. Absolwentka filologii polskiej o specjalizacji edukacja medialna. Należy do Polskiej Sekcji IBBY. Pracuje z młodzieżą, pisze i realizuje projekty na potrzeby instytucji kultury. Organizuje spotkania czytelnicze dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Prowadzi spotkania autorskie i audycję o książkach w grodziskim radiu Bogoria. Jest twórczynią serwisu o literaturze Czytam to!

Napisz komentarz