Kraina przemilczeń
Wróżba. Wspomnienia dziewczynki otwiera autobiograficzny cykl szwedzkiej pisarki, Agnety Pleijel. To jest ważna i poruszająca opowieść o dzieciństwie i dojrzewaniu, o wpływie rodziny na budowanie tożsamości dziewczyny i na jej rozumienie świata.
Agneta Pleijel jest powieściopisarką, dramaturżką, tłumaczką i poetką. Dlatego też Wróżba pisana jest obrazowym i zmetaforyzowanym językiem. Staje się opowieścią o codzienności szarej i ponurej, podobnej do codzienności każdego z nas, ale dzięki językowi jest ona niezwykła, kiedy trzeba – piękna, a przeżycia wzniosłe. Innym razem przytłacza nas jej brzydota, a doświadczenia bohaterów poruszają. Sprawia to, że czytelnik zaczyna rozumieć, że nasze życie nieciekawe i zwykłe dla innych, dla nas samych, jak dla bohaterów powieści, jest życiem najważniejszym, bo jedynym i niepowtarzalnym. Kiedy jest się młodym człowiekiem, wszystkie komentarze, słowa, doświadczenia są wielokrotnie analizowane i przeżywane. Nic nie jest błahe i nieistotne. Trzeba o tym pamiętać, kiedy ma się własne, zwłaszcza dorastające, dzieci.
Wróżba jest opowieścią o dziewczynie, która stara się znaleźć swoje miejsce w świecie. O jej przyjaźniach, miłościach, problemach dojrzewania. Bohaterka bardzo dokładnie przygląda się otaczającej ją rzeczywistości, wprawnie ją diagnozuje, nazywając ją krainą przemilczeń, przestrzenią nieprzyjazną dla dorastającej dziewczyny, która przede wszystkim nie może znaleźć wspólnego języka z matką. Jest ciągle poniżana, nie znajduje zrozumienia dla swojej, rozwijającej się seksualności. Matka, która źle czuje się we własnym życiu, uczy swoją córkę, by się nie wychylała, żeby nie myślała, że jest lepsza od innych. To powoduje, że dziewczyna musi borykać się z ciągłym poczuciem winy i z przekonaniem, że jest niewiele warta. Narracja została pomyślana tak, że czytelnik bardzo przywiązuje się do bohaterki, utożsamia się z nią i silnie przeżywa jej emocje. Raz przyglądamy się jej z boku. Wówczas narracja jest trzecioosobowa. Innym razem, nagle, narratorka zwraca się do nas w pierwszej osobie, żeby dookreślić, co naprawdę się wydarzyło i jak konkretne wydarzenie jest widziane przez nią teraz, z punktu widzenia dorosłej osoby.
Wróżba jest więc poruszającą opowieścią o poszukiwaniu własnej tożsamości. Agneta Pleijel zaprasza nas do poznania jej dzieciństwa i młodości, do poznania świata nieprzyjaznego dla dojrzewającej dziewczyny, która nie znajduje zrozumienia nawet wśród swoich najbliższych. Jak te doświadczenia wpłynęły na życie dojrzałej kobiety, możemy przeczytać w Zapachu mężczyzny, po który sięgam z przyjemnością.
Agneta Pleijel, Wróżba. Wspomnienia dziewczynki, Karakter, Kraków 2016. Tytuł oryginału: Spådomen. Przekład: Justyna Czechowska. ISBN: 978-83-65271-27-3. 256 stron.