2 października, podczas uroczystej gali, dowiemy się, która z książek otrzyma nagrodę NIKE 2016.

Od dziś do końca września będę prezentować książki, które znalazły się wśród siedmiu finalistek.

Przedstawiam więc finałową siódemkę. Zachęcam też do typowania tytułu, który, Twoim zdaniem, powinien otrzymać NIKE 2016.

***

Magdalena Grzebałkowska 1945. Wojna i pokój. Wydawnictwo Agora

Najnowsza książka Magdaleny Grzebałkowskiej – autorki bestsellerowych Beksińskich. Portretu podwójnego – to reporterska opowieść o najbardziej dramatycznym roku XX stulecia.

Autorka wkracza na ziemie przez chwilę niczyje, albo właśnie zagarnięte przez nową władzę, by przyjrzeć się z bliska losom ostatnich żyjących świadków tamtego czasu. Ludzi, którzy gonieni strachem próbowali się przedrzeć przez skuty lodem Zalew Wiślany (było ich pół miliona), przesiedleńców, którzy w swoich nowych domach zastawali jeszcze ich poprzednich właścicieli, wychowanków otwockiego domu dziecka dla ocalonych z Holocaustu, szabrowników, dla których wyzwolone tereny stały się gigantycznym sklepem Ikei, ludziom, którzy o włos wyprzedzili własną śmierć. Oddaje głos ofiarom, chociaż i katom poświęca sporo miejsca – zwłaszcza, kiedy może dzięki temu pokazać powojenne pomieszanie ról i losów.

1945. Wojna i pokój to książka, dzięki której historia sprzed 70 lat znów jest na wyciągnięcie ręki.

Renata Lis W lodach Prowansji. Bunin na wygnaniu. Wydawnictwo Sic!

W lodach Prowansji to pierwsza w Polsce książka o życiu Iwana Bunina – pisarza, wokół którego narosło mnóstwo nieporozumień. Jego miłość do Galiny Kuzniecowej i późniejszy związek Kuzniecowej z Margaritą Stiepun; co się stało z pieniędzmi z Nagrody Nobla; prawdziwy stosunek Bunina do Rosji po drugiej wojnie światowej; nagonka na niego prowadzona przez agenturę sowiecką we Francji i Stanach Zjednoczonych – to tylko niektóre z wielu tematów poruszonych w tej fascynującej książce. Nie jest ona biografią w klasycznym sensie, to raczej pełna przygód i odkryć podróż przez życie Bunina, którą autorka – wyposażona, oprócz wiedzy literaturoznawczej, także w pamięć historyczną – odbyła w roku 2013 i 2014, w czasie wojny rosyjsko-ukraińskiej.

Jest początek lat 40., Niemcy zajmują Francję, a Bunin obserwuje to z Grasse na Riwierze. Za sobą ma wszystko, co kiedyś dawało mu siłę: starą Rosję; miłość; sukces literacki. Odkrywamy jego dawne i obecne tajemnice: autorka sugestywnie przedstawia rozwijany wewnątrz małżeństwa z Wierą Muromcewą romans Bunina z poetką Galiną Kuzniecową, która w końcu opuściła go dla kobiety; towarzyszy mu w podróży do Szwecji po Nagrodę Nobla; pokazuje go, jak rozebrany do naga i głodny pracuje nad prozą miłosną z tomu Ciemne aleje, klnie jak matros i rzuca się z nożem rzeźnickim na André Gide’a.

W tej wielowarstwowej opowieści często słychać głos samych bohaterów – przede wszystkim za sprawą dzienników Kuzniecowej, Muromcewej i Bunina, których obszerne fragmenty można tu przeczytać po raz pierwszy.

Piotr Matywiecki Którędy na zawsze. Wydawnictwo Literackie

Najbardziej osobisty, najdojrzalszy i najpełniejszy tom poetycki Piotra Matywieckiego.

Kilkadziesiąt wierszy układa się w poetycko-filozoficzny przekaz o historii, egzystencji i podstawowych pytaniach, które człowiek z wiekiem stawia w coraz bardziej surowy i niewygodny sposób. Celne pytania, bezkompromisowość i niezwykła umiejętność przekuwania historycznego i egzystencjalnego konkretu w uniwersalne, filozoficzne tropy czynią z tej poezji nie lada inspirującą lekturę.

Przywoływane osobiste doświadczenie: od urodzenia w pożodze wojennej po otarcie się o śmierć, charakterystycznym dla Matywieckiego paradoksom przydają zwielokrotnionej siły i niwelują poetycki nawias, powodują, że intelektualny przekaz jest często równocześnie emocjonalny. Nieufność czy czujność poety względem słów, ich chybotliwości znaczenia jest tutaj często sprawdzana, na ile nie kryje się za nimi pusty przekaz. Intensywność tej poezji, dążenia, by dotknąć wymykających się śladów sensu powodują, że czyta się ją z dużym przejęciem.

Weronika Murek Uprawa roślin południowych metodą Miczurina. Wydawnictwo Czarne

Witajcie w świecie nieokiełznanej wyobraźni i nieskrępowanej swobody literackiej. Oto bohaterowie z piekła rodem, balansujący na granicy jawy i snu, życia i śmierci. Kasztaniarz i kosmonauta, trumna z generałem Sikorskim i przygłucha Matka Boska w blasku telewizora dziergająca Jezusowe skarpety. W oszalałym świecie nikogo nie dziwi podwieczorek zapoznawczy dla zmarłych ani teatrzyk oświaty sanitarnej. Weronika Murek niczym nadworny kuglarz słowa miesza style literackie i zwodzi zmysły czytelnika. Doskonała odskocznia od szarości dnia powszedniego.

Weronika Murek — ur. 1989 r. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, mieszka w Katowicach. Za książkę Uprawa roślin południowych metodą Miczurina nominowana w 2015 roku do Paszportu Polityki w kategorii literatura, a w 2016 do Nagrody Literackiej Nike oraz Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii proza. W 2016 roku otrzymała za nią Nagrodę Literacką im. Witolda Gombrowicza.

Bronka Nowicka Nakarmić kamień. Biuro Literackie

Nakarmić kamień to nieustanne dociekanie istoty rzeczy.

Przedstawiony przez Nowicką świat nie obrósł jeszcze we wtórne znaczenia, w sposób szczególny działa więc na wyobraźnię, wytwarzając własne ciągi przyczynowo-skutkowe, własną logikę. Autorka penetruje relacje łączące ludzi i rzeczy, kwestionuje i podważa zastałe hierarchie, balansuje na granicy ciała i świata zewnętrznego. Związek człowiek-rzecz to dla poetki również podstawa do uobecniania zmarłych, zapamiętanych, zatrzymanych w przedmiotach. To mocny, świeży debiut w literaturze polskiej.

Bronka Nowicka – urodzona 17 listopada 1974 roku w Radomsku. Reżyserka i scenarzystka, absolwentka łódzkiej Filmówki i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Jej pola inspiracji, eksploracji, twórczości to: Intermedia, Język, Obraz w ruchu. Związana jest z trzema miastami: Częstochową, Warszawą, Krakowem.

Maciej Płaza Skoruń. W.A.B.

Siedem opowieści o ziemi, rzece i robocie, o tęsknocie za nieznanym, o radosnym i lękliwym żegnaniu się z dzieciństwem,  i o olśnieniach, jakie przynosi inicjacja.

Ziemowit Szczerek Tatuaż z tryzubem. Czarne

To nie jest kolejna książka o Majdanie i o wojnie w Donbasie. Owszem, jest tam i Donbas, jest i Majdan, ale stanowią tylko część skomplikowanej układanki, która nazywa się Ukrainą. To podróż przez tworzące się państwo. Niekiedy postapokaliptyczne, niekiedy ryczące od entuzjazmu. To wyprawa opłotkami najnowszej historii Ukrainy, mająca przybliżyć Polakom ten kraj, o którym czytali już sporo, ale raczej nie w ten sposób. To książka podróżnicza, ale podróże, które opisuje, są próbą zrozumienia Ukrainy, zarówno tej prozachodniej i prowschodniej. Ta książka to również wyjaśnienie, dlaczego słowa prozachodniej i prowschodniej są napisane w cudzysłowie.

Tatuaż z tryzubem to podróż po ukraińskim labiryncie, fascynującym, zabawnym i przerażającym. Po Ukrainie rzeczywistej i wyobrażonej.

***

Na Czytam to! również możesz wybrać książkę, która Twoim zdaniem, powinna dostać NIKE 2016.

W październiku z wygranym tytułem, zorganizuję konkurs.

[totalpoll id=”9477″]